Top Bg Element
Top Sm Bg Element

Σαμπάς

Αξιολόγηση Χρήστη: 5 / 5

Αστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια Ενεργά
 

Σαμπάς

Χωριό της επαρχίας Πεδιάδος με ομόνυμη κοινότητα έως το 1998 που με το σχέδιο Καποδίστρια αποτελούσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Θραψανού.

Το 2011 με το σχέδιο "Καλλικράτης" ο Σαμπάς αποτελέι πλέον δημοτικό διαμέριαμα του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, ο οποίος δημιουργήθηκε απο την συνένωση των δήμων Θραψανού, Αρκαλοχωρίου και Καστελλίου.

Βρίσκεται 28 χμ. νοτιοανατολικά από το Ηράκλειο.

Στην απόγραφή του 1991 είχε πλυθησμό 167 κατοίκους. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η παραγωγή λαδιού, σταφίδας και λίγων δημητριακών. Στο δημοτικό διαμέρισμα υπάγεται και ο συνοικισμός μονής Αγκαράθου με 12 μοναχούς.

Σχετικά με την προέλευση της ονομασίας του χωριού, υπάρχει μια εκδοχή, η οποία θεωρεί ότι το όνομα Σαμπάς είναι τούρκικης προέλευσης και σημαίνει πολύ πρωί. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται στα κείμενα του Στέργιου Σπανάκη, και στην εγκυκλοπαίδεια "Κρήτη το αφιέρωμα" ο Σαμπάς έχει πολύ πλούσια ιστορία. Στον «Καστροφύλακα» αναφέρεται ως Saba με 80 κατοίκους. Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν από τους κατοίκους, το χωριό υπάρχει από το 400 π.Χ. περίπου, με την ονομασία Θεναί ή Σύλος και χρησιμοποιόταν σαν στρατιωτική βάση από την Κνωσσό. Το 69 π.Χ. οι Θενές κατελήφθηκαν από τους Ρωμαίους. Στη θέση Βίγλα υπήρχε παρατηρητήριο και στη θέση Κώμες στρατηγείο. Το 860 μ.Χ. η πόλη καταλήφθηκε από τους Άραβες, το 961 από τους Βυζαντινούς και το 1400 από τους Ενετούς, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν σαν φρούριο. Το 1657 οι Τούρκοι κατέλαβαν το Σαμπά και τον ερήμωσαν, με αποτέλεσμα να παραμείνουν σ' αυτό μόνο πέντε χριστιανικές οικογένειες. Το χωριό διοικούσαν οι γενίτσαροι του Θραψανιού με τυραννικό τρόπο ως το 1840. Αργότερα ήρθαν περίπου 20 οικογένειες από το οροπέδιο του Λασιθίου κι απετέλεσαν μια μικρή κωμόπολη, η οποία μέχρι το 1898 ανήκε στο δήμο Καστελίου. Αργότερα, το χωριό προσαρτήθηκε στην κοινότητα Ζωφόρων. Από το 1928 και εξής, αποτέλεσε αυθύπαρκτη κοινότητα μαζί με τη μονή Αγκαράθου, που αποσπάστηκε από το Σγουροκεφάλι.

Σύμφωνα με κάποιο λαϊκό θρύλο, υπήρχε στην περιοχή ένα σπίτι στοιχειωμένο, στο οποίο βρισκόταν πολύτιμος θησαυρός. Κάποιος τόλμησε να μπει μέσα, αλλά εκεί τον περίμεναν άσχημες εκπλήξεις. Ενώ το σπίτι ήταν βυθισμένο στο σκοτάδι, άναψαν ξαφνικά φώτα κι έκλεισε με ορμή η πόρτα, χωρίς να την αγγίξει κανείς. Ο άνθρωπος τρομαγμένος αναγκάστηκε να τη σπάσει και να φύγει τρέχοντας, έχοντας την εντύ­ πωση πως τον ακολουθούσε πλήθος ανθρώπων.

Οι εκκλησίες του χωριού είναι η Παναγία (Ζωοδόχος Πηγή), κτισμένη από τους βυζαντινούς πιθανόν στα 1150 μ.Χ. Έχει πολλές τοιχογραφίες. Οι κάτοικοι πιστεύουν πως υπήρχε στην εκκλησία χρυσή καμπάνα, που τώρα έχει χαθεί. Ο Άγιος Νικόλαος, κτίστηκε την ίδια περίοδο. Είναι κι αυτή τοιχογραφημένη. Στον πολιούχο του χωριού Προφήτη Ηλία είναι αφιερωμένη μια μικρή εκκλησία. Καινούρια εκκλησία είναι του Αγίου Σπυρίδωνα.


Bottom Bg Element
Bottom Sm Bg Element