Τρίκλιτη: Κοίμησης της Θεοτόκου, Αγίου Νικήτα και Αγίου Χαραλάμπους
Εις ένα χωρίον της άνωθεν περιφήμου Κρήτης λεγόμενον Θραψανόν, είναι ένας Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου και τον ονομάζουσιν η Κυρία η Πηγαδιώτισσα.
Έμπροσθεν της Εκκλησίας είναι πηγάδι βαθύ οργυιές τέσσαρες, έχει πολύ νερόν και φθάνει το χωρίον παρ' όλο που είναι πολυάνθρωπον, και άλλο νερό δεν είναι εκεί πλησίον. Λοιπόν από τούτο ποτίζουν όλα τα ζώα των και υπηρετούνται και αυτοί εις όλαις ταις χρείαις τους και πολλές φορές το ευκαιρώνουν όλο το βράδυ, και πάλιν αύριον είναι γεμάτο.
Εις τούτο το πηγάδι δίνεται ένα θαύμα εξαίσιον από την χάριν και την δύναμιν της Υπεραγίας Θεοτόκου, και δι' αυτό την κράζουσιν Πηγαδιώτισσα ήγουν πολλάκις συνέβη και έπεσε τις έσω, ή άνδρας ή γυναίκα, διατί είναι ίσια της γης. Και όσες φορές το έστησαν παραπάνω της γης, εχάλασεν από λόγου του. Καθώς ουν σπρώχνουν ένας τον άλλον, τις να γεμίση την στάμνα του πρότερον, συμβαίνει και πίπτει μέσα ή άνδρας ή γυνή, και παρευθύς (ώ! Θαύμα εξαίσιον) πληθαίνει το ύδωρ έως το χείλος του πηγαδιού και εβγάζει τον άνθρωπον ηγιή τε και άβλαβον.
Και τούτο δεν έγινε μόνο μίαν ή δύο φοράς, αλλά πολλές και αμέτρητες, και ως την σήμερον γίνεται καθώς όσοι το είδασιν οφθαλμοφανώς, το μαρτυρούσιν.
Εις τούτο είχα πολλήν αμφιβολίαν και εγώ, και μη πιστεύοντας τούτο το θαυμάσιον, όχι πώς να μη δύναται η Παναγία να κάμη μεγαλύτερα θαύματα, αλλά δια τι η ευλάβεια των ανθρώπων την σήμερον ολιγόστευσεν και δι' αυτό δεν θαυματουργούσι πλέον οι Άγιοι.
Ηρώτησα ουν τινάς απ' εκείνους όπου τον είδασι και τους ώρκισα εις τον Θεόν να είπουσι την αλήθειαν. Και ού μόνον ο κοινός λαός, αλλά και αυτός ο Εκλαμπρότατος Αυθέντης Ανδρέας ο Κορνάριος, όπου ήτο ειδικόν του το χωρίον, με τον οποίον έκαμα δύο χρόνους γραμματικός του,..
Τούτον ουν τον άρχοντα ηρώτησα εάν έτυχεν κανένα καιρόν, να πέση τινάς εις αυτό το πηγάδι και μου απεκρίνατο λέγοντας: Αδελφέ δεν είναι πρέπον να έχη τινάς αμφιβολίας εις την δύναμιν της Αειπαρθένου Μαρίας, αλλά να πιστεύση αδιστάκτως ότι πάντα όσα βούλεται ποιεί. Τούτο το θαυμάσιο όπου ερωτάς, όταν ήκουσα και εγώ την φοράν δεν το επίστευσα και επρόσταξα τους ανθρώπους μου, ταις ημέραις όπου ήμουν εκεί όταν πέσει τινά μέσα να μου το είπουσι την ώραν εκείνην.
Και ούτως έτυχεν μίαν ημέραν, και έπεσε τις γυνή, όθεν έδραμα ως το ήκουσα και την είδα την ώραν όπου την έρριξεν έξω το ύδωρ, όταν ήτο βασιλεμένος ο ήλιος, και είχασιν όλον το νερό εβγαλμένον και πάλιν ευρέθη γεμάτο το πηγάδι έως την κορφήν. Τότε έκλαυσα από τη χαρά μου, και εισερχόμενος εις τον Ιερόν Ναόν εζήτησα συγχώρησιν της Υπεραγίας Θεοτόκου εις την προτέραν μου ολιγοπιστίαν.
Αυτά αναφέρει στο βιβλίο “Αμαρτωλών Σωτηρία” ο Αγάπιος Λάνδος για την Παναγία την «Πηγαδιώτισσα».
Υπήρξε παλαιότερος Ναός ο οποίος γκρεμίστηκε και με άδεια του Σουλτάνου οικοδομήθηκε ο επόμενος μέσα σε σαράντα ημέρες. Ο Ναός αυτός ήταν δίκλιτος βασιλική και εόρταζε στις 15 Αυγούστου Κοίμηση της Θεοτόκου και στις 10 Φεβρουαρίου Αγίου Χαραλάμπους.
Στη συνέχεια και ο δεύτερος αυτός Ναός γκρεμίσθηκε το 1965 διότι δεν πληρούσε τις ανάγκες των κατοίκων και στη θέση του οικοδομήθηκε ο τρίτος κατά σειρά Ναός, ρυθμού Βυζαντινού με τρούλο (τρίκλιτος) στον οποίο προστέθηκε και η εορτή του Αγίου Νικήτα.
Το θαυματουργό πηγάδι, ανακαινίσθηκε πρόσφατα -όπως φαίνεται και στη φωτογραφία- από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Θραψανού, με δωρεές των κατοίκων.
